Wanneer je insecticiden gebruikt, is het belangrijk om er bij stil te staan dat deze ook schadelijk zijn voor nuttige insecten zoals lieveheersbeestjes, gaasvliegen en sluipwespen die van nature voorkomen. In dit artikel lees je hoelang een insecticide na gebruik nog schadelijk blijft voor nuttige insecten. Zo kan je bewuster kiezen of net niet meer kiezen voor een spuitbus.
Bekijk de actieve stoffen in het product
Op basis van de actieve stoffen die in bestrijdingsmiddelen aanwezig zijn, kan je beoordelen hoe schadelijk een spuitmiddel is. Elke fabrikant is verplicht om de actieve stoffen te vermelden, meestal vind je die bij de samenstelling of aangeduid als ‘A.S.’ in kleine lettertjes. Ook producten die de naam ‘bio’ dragen, moet je onderzoeken op hun actieve stoffen. Sommige producten worden bio genoemd terwijl hun actieve stoffen chemisch zijn (bijvoorbeeld bio-kill). Recent is er op Europees niveau wetgeving goedgekeurd die hier verandering in moet brengen.
Wil je nuttige insecten uitzetten nadat je een insecticide hebt gespoten, dan is de residutijd belangrijk. De residutijd is de wachttijd die je moet laten tussen het spuiten van het insecticide en het uitzetten van nuttige insecten. Die residutijd verschilt naargelang de giftigheid van de actieve stof en hoe lang die giftigheid aanhoudt. Door die residutijd in kaart te brengen, krijg je een beter beeld van welke middelen je beter vermijdt als je nuttige insecten wilt uitzetten of natuurlijke helpers in je tuin wilt beschermen.
Insecticiden voor hobbygebruik
We bespreken hieronder insecticiden die vaak gebruikt worden door de hobbytuinder en wat hun effect is op nuttige insecten, in zoverre dat getest werd.
- Producten die enkel uit vetzuren bestaan, kunnen zonder problemen gebruikt worden om bladluizen te bestrijden. Groene of bruine zeep bevat ook vetzuren. Producten op basis van vetzuren zijn vergelijkbaar met groene zeep en onschadelijk als je daarna nuttige insecten wilt uitzetten.
- Producten op basis van cypermethrine zijn zeer schadelijk op het moment dat ze gespoten worden (Formusect spray en insecticide 10 ME) en blijven 8 weken na toepassing nog altijd even schadelijk voor de nuttige insecten als op de dag van bespuiting. Concreet houdt dit in dat het uitzetten van nuttige insecten in hetzelfde seizoen niet meer mogelijk is na gebruik van dit product.
- Producten op basis van permethrine zijn zeer schadelijk voor alle nuttige insecten op het moment dat ze gespoten worden en blijven eveneens 8 weken na toepassing even schadelijk als op de eerste dag van toepassing. Concreet dus niet gebruiken als je hetzelfde seizoen nog nuttige insecten wil uitzetten. De meeste spuitbussen en sprays zijn op basis van permethrine dus zeer schadelijk, ook voor je eigen gezondheid als je ze binnen gebruikt.
- Producten op basis van pyrethrum. Pyrethrum wordt gemaakt van tropische margriethoofjes die een insectdodende werking hebben. Pyrethrum breekt zeer snel af onder invloed van het zonlicht waardoor de fabrikanten een synthetisch middel toevoegen om de werking van Pyrethrum te versterken. Zo zijn er ondertussen verschillende producten op de markt, telkens met hun eigen chemische toevoeging.
- Pyrethrum + piperonylbutoxide (comp bio-pyrethrex): 1 week wachttijd voor nuttigen
- Pyrethrum + resmethrin: residuetijd onbekend momenteel
- Pyrethrum + abamecine (Compo Fazilo spray): residuetijd onbekend momenteel
- Pyrethrum + koolzaadolie (Pyrethro-pur): dit is de meest zuivere vorm die op de markt is. Niet bekend of er een wachttijd moet in acht genomen worden vooraleer nuttige insecten uit te zetten.
- Producten op basis van deltamethrin zoals desect spray, delete spray: voor alle insecten zeer schadelijk en het hele seizoen niet meer combineerbaar met nuttige insecten.
- Producten op basis van paraffineolie: er zijn ons momenteel geen resultaten bekend omtrent de wisselwerking tussen paraffineolie en nuttige insecten.
Producten verspuiten of aangieten
Producten die worden aangegoten aan de wortels van planten, noemen we systemische middelen. Dit zijn insecticiden waarbij de plant via de wortels het chemisch middel opneemt en via de sapstroom verspreid doorheen de volledige plant. Insecten die zuigen aan de bladeren en plantensappen opnemen, krijgen meteen ook het gif binnen en sterven af.
Systemische middelen die je aan de wortels giet, zijn onschadelijk of minder schadelijk voor de nuttige insecten waardoor de wachttijd tussen een chemische bestrijding en het uitzetten van nuttige insecten beperkt is.
- Producten op basis van acetamiprid zoals For-Insect, Multisect zijn systemische middelen. In geval van aangieten is het onschadelijk voor roofmijten en licht schadelijk voor de larven (25% tot 50 % kan afsterven) van lieveheersbeestjes en gaasvliegjes, Encarsia en Orius. Als dit product gespoten wordt op de planten doodt het vele nuttige insecten, de residuetijd varieert naargelang het nuttig insect.
- Producten op basis van imidacloprid zoals confidor werken systemisch en kunnen worden aangegoten aan de wortels. Aangieten in combinatie met nuttige insecten, zal 50% tot 75% van de larven van lieveheersbeestjes afdoden. Voor de volwassen insecten is het minder schadelijk. Dit product spuiten op de planten is zeer schadelijk voor alle nuttige insecten en mag dus niet gecombineerd gebruikt worden. De residutijd varieert van 5 dagen tot 3 weken, afhankelijk van de insecten.
