In het najaar zie je vaak mensen met een bladblazer de tuin schoonmaken. Tegelijk zijn er ook tuiniers die de bladeren juist laten liggen.
Maar wat is nu de juiste keuze?
Bladeren opruimen of laten liggen?
Dit vraagt om een gewoon genuanceerd antwoord.
In sommige gevallen is het goed om de bladeren te laten liggen, terwijl je ze in andere situaties beter opruimt. Toch is het afvoeren van bladeren uit de tuin jammer en ecologisch gezien een slechte keuze.
Waar gevallen bladeren opruimen?
Op het gazon
Afhankelijk van de omstandigheden kan je bladeren op het gazon laten liggen of niet.
- Vallen er veel bladeren tegelijk en is er weinig bodemleven? Dan verwijder je ze beter. Het gras krijgt dan te weinig licht en lucht, waardoor er gele plekken ontstaan.
- Heb je een actief bodemleven en vallen de bladeren geleidelijk? Dan kan het bodemleven de bladeren prima verwerken en mogen ze blijven liggen.
De verwijderde bladeren kan je gebruiken als mulch in de moestuin of siertuin.
In goten en afvoerputten
Bladeren kunnen verstoppingen veroorzaken. Regelmatig schoonmaken voorkomt problemen met de regenafvoer.
In de vijver
 |
 |
Laat zo weinig mogelijk bladeren in de vijver terechtkomen. Ze zakken naar de bodem en vormen daar een sliblaag, wat de waterkwaliteit aantast en algengroei bevordert.
Op verharde oppervlakken
Op een oprit of grindpad heeft het weinig zin om bladeren te laten liggen. Tussen borders in de tuin kan dit wel zonder problemen.
Waar gevallen bladeren laten liggen?
In de siertuin
Afgevallen bladeren vormen een natuurlijke isolatielaag en beschermen planten in de winter.
In de moestuin of kruidentuin
Ook hier kan je de bladeren laten liggen. Vallen er te weinig bladeren van nature? Dan kan je bladeren van het gazon of de oprit verzamelen en hiermee mulchen.
Een mulchlaag van 5 à 6 cm in de winter is ideaal.
Waarom gevallen bladeren laten liggen in de tuin of ermee mulchen?
In de natuur is dit een vanzelfsprekend proces. Kijk maar naar een loofbomenbos: in de herfst vallen de bladeren op de grond en vormen ze, samen met afgestorven varens, een dikke mulchlaag onder de bomen.
De rol van het bodemleven
Het bodemleven gaat meteen aan de slag. Micro-organismen, schimmels en wormen verteren de bladeren en zetten ze om in voedingsstoffen die de bomen opnieuw kunnen opnemen.
We hoeven geen zakken meststofkorrels naar het bos te brengen, de natuur regelt zichzelf.
Jaarlijks herhalend proces
Omdat dit proces zich elk jaar opnieuw afspeelt, ontstaat er onder de bomen een rijke humuslaag.
Die laag zorgt ervoor dat de bomen altijd beschikken over een reserve aan voedingsstoffen. Het is één van de redenen waarom bomen jaar na jaar opnieuw zo uitbundig kunnen groeien.
De tuin als spiegel van de natuur
De natuur toont ons dus hoe het moet. Daarom doen we er goed aan dit proces in onze eigen tuin na te volgen: door bladeren te laten liggen of door ermee te mulchen.
Zo creëren we in de siertuin en de moestuin niet alleen een voedende mulchlaag, maar ook een natuurlijk habitat voor insecten en kleine dieren.
Mulchlaag
Door bladeren te laten liggen, creëer je een natuurlijke mulchlaag: een beschermende laag op de bodem rond planten.
Een mulchlaag heeft verschillende functies en levert heel wat voordelen op voor de tuin.
Voeding en bodemstructuur
- Natuurlijke voeding: bodemorganismen breken de mulchlaag af en stellen zo voedingsstoffen ter beschikking van de planten.
- Verbeterde bodemstructuur: organische mulch verhoogt het gehalte aan organische stof en stimuleert de vorming van humus.
Actiever bodemleven
Door voortdurend te mulchen nemen micro-organismen en regenwormen in de grond toe.
Dit zorgt voor een boost van het bodemleven, waardoor de bodem gezonder en vruchtbaarder wordt.
Vocht en temperatuur
- Vocht vasthouden: mulch vermindert de verdamping van water. Daardoor hoef je in warme periodes minder vaak te gieten.
- Temperatuur reguleren: de mulchlaag werkt isolerend. Ze beschermt plantenwortels tegen zowel extreme hitte als kou.
Onkruid en erosie
- Onkruid onderdrukken: mulch blokkeert het licht en voorkomt dat onkruid kan groeien. Zo blijft er meer water en voeding beschikbaar voor de planten.
- Bescherming tegen erosie: bij hevige regenval voorkomt mulch dat de bovenste aardlaag en voedingsstoffen wegspoelen.
Natuurlijke habitat
Gevallen bladeren in de tuin laten liggen of ermee mulchen is een belangrijke stap om de biodiversiteit in je tuin te bevorderen.
Bladeren vormen namelijk een natuurlijke habitat voor insecten en kleine dieren. Ze bieden bescherming, voedsel en dragen bij aan een gezond ecosysteem.
Beschutting
Bladeren zorgen voor beschutting tegen regen, wind en direct zonlicht.
Kleine dieren zoals insecten, slakken en spinnen vinden er een veilige plek om zich te verbergen en te beschermen tegen roofdieren.
Zelfs egels zoeken in het najaar een dik pak bladeren op om er hun winterslaap te houden.
Voedselbron
Onder bladeren leven allerlei kleine organismen zoals mijten, insectenlarven en andere ongewervelden.
Deze vormen een belangrijke voedselbron voor andere insecten, vogels en kleine zoogdieren.
Broedplaats
Een dikke laag bladeren geeft de bodem extra warmte en creëert een microklimaat.
Dit maakt het een geschikte broedplaats voor onder andere kevers en hun nakomelingen.
Bodemleven
Bladeren die op de grond vallen, beginnen langzaam te vergaan. Daarbij vormen ze een voedingsbron voor micro-organismen, schimmels en bacteriën.
Het verteringsproces trekt weer andere organismen aan die zich voeden met rottend organisch materiaal. Zo ontstaat er een levendige bodem vol activiteit.
Evenwicht in het ecosysteem
Het behoud van een gezond ecosysteem vereist een diversiteit aan leefomgevingen.
Bladeren op de grond dragen hieraan bij door een specifieke habitat te bieden voor talloze kleine wezens. Deze spelen op hun beurt een belangrijke rol in het voedselweb.
Het behoud van een gezond ecosysteem vereist een diversiteit aan leefomgevingen. Bladeren op de grond dragen bij aan dit evenwicht door een specifieke habitat te bieden voor veel kleine wezens die een rol spelen in het voedselweb.
Teveel bladeren in je tuin?
Heb je teveel bladeren in je tuin, dan kan je ze op een slimme manier hergebruiken.
Een goede optie is om er bladbokashi van te maken. Deze kan je in het voorjaar gebruiken als mulch of verwerken tot potgrond.
Hoe maak je zelf bladbokashi?
Bladbokashi maken is een eenvoudige manier om bladeren te fermenteren en zo om te zetten in een voedzaam bodemverbetermiddel.
Het stappenplan om bokashi zelf te maken, vind je hier terug.
Hoe maak je zelf potgrond?
Bladbokashi kan je verder verwerken tot potgrond. Zo geef je de bladeren een tweede leven en hoef je minder nieuwe potgrond aan te kopen.
Het stappenplan om zelf potgrond te maken, vind je hier terug.
Hoe bladeren van je gazon verwijderen?
Bladeren op het gazon kan je makkelijk verwijderen met een grasmaaier.
- Maai het gazon nadat het grootste deel van de bladeren is gevallen.
- De maaier hakselt de bladeren fijn en vangt ze op in de opvangbak.
De gehakselde bladeren zijn ideaal om te gebruiken als mulch in de sier- of groentetuin.
Voordeel van hakselen
Een mulch van gehakselde bladeren gemengd met gras is perfect.
- De combinatie van droog en vochtig materiaal versnelt het verteringsproces.
- Zo ontstaat er sneller een voedzame laag voor je bodem en planten.
Hoe bladeren uit de vijver verwijderen?
Dagelijks onderhoud
Bladeren in de vijver kan je eenvoudig verwijderen met een schepnet. Zo voorkom je dat ze naar de bodem zinken en daar problemen veroorzaken.
Vijver afdekken
Een andere optie is de vijver af te dekken met insectengaas of klimaatdoek..
- Dit vangt de bladeren op voordat ze in het water vallen.
- Klimaatdoek is per lopende meter verkrijgbaar en is 4 meter breed, terwijl insectengaas vaak vaste afmetingen heeft.
- Klimaatdoek is dus handiger en laat bovendien meer licht en lucht door.
Gevolgen van bladeren in de vijver
Wanneer bladeren toch in de vijver terechtkomen, zinken ze naar de bodem en vormen daar een sliblaag.
- Elk jaar wordt deze laag dikker, omdat de bladeren langzaam verteren.
- Het water wordt hierdoor steeds voedselrijker.
- Dit bevordert de groei van algen.
Algen zorgen voor een groene waas in het water en belemmeren de groei van zuurstofplanten. Daardoor kunnen de planten onvoldoende zuurstof produceren voor de vissen.
Sliblaag verwijderen
Heb je al te maken met een sliblaag? Dan zijn er verschillende oplossingen:
- Bokashi vijverballen: lossen de sliblaag geleidelijk op. Bij een dikke laag moet dit meerdere jaren na elkaar worden toegepast. Elk jaar verdwijnt een deel van de slib.
- Manuele reiniging: je kan de vijverbodem schoonmaken, maar dit is een zware klus die je niet jaarlijks wilt uitvoeren.
Alles weten over hoe je vijver gezond houden?
Ook interessant om te lezen:
