De laatste decennia is er aandacht gekomen voor een fenomoon dat we met een moeilijk woord ‘bioturbatie’ noemen. Het gaat over het feit dat micro-organismen, planten en gravende dieren door het verplaatsen of omwoelen van aarde een zeer belangrijke invloed uitoefenen op ons Ecosysteem. Regenwormen lijken onbenullig maar blijkt dat ze onze bodem door hun woelgedrag volledig domineren. Regenwormen beïnvloeden de leefomgeving van vele soorten onder en boven de grond en van ons milieu.

Voordelen van regenwormen
Wat de regenwormen doen, kan niet door ander bodemleven of een kunstmatige bewerking worden overgenomen. Ze hebben dus een zeer belangrijke functie voor de bodem.
Regenwormen maken voedingsstoffen beschikbaar voor de planten
Regenwormen zijn onmisbaar om afgestorven plantenresten en organisch materiaal goed om te zetten in waardevolle humus. Op hun tocht door de tuin, eten ze letterlijk de bodem op. Het dode plantenmateriaal dat er in zit, gebruiken ze om zich te voeden. Wat ze niet nodig hebben, komt als wormenmest er terug uit.
Goede populaties wormen produceren op jaarbasis enkele tientallen tonnen uitwerpselen per hectare. Uit onderzoek is gebleken dat plantenwortels echt actief naar uitwerpselen en wanden van wormengangen groeien (ook tegen de zwaartekracht in) om zo de extra voedingsstoffen te kunnen pakken.

Regenwormen zorgen voor zuurstof in de grond en vlotte waterinfiltratie
Regenwormen graven bovendien gangen. Deze luchtkanalen zorgen voor snellere opwarming in het voorjaar en voor een betere waterinfiltratie. De hoeveelheid water dat kan doorsijpelen in de bodem zou zelfs verdubbeld kunnen worden dankzij de regenwormen!
Ze brengen de zo noodzakelijke lucht in de bodem. Zuurstof hebben de plantenwortels immers nodig om te groeien en zuurstof helpt ook bij de afbraak van organisch materiaal. Bij gebrek aan zuurstof gaan plantenwortels verstikken en ontstaan allerhande ziekten. Bovendien gebruiken bomen en planten de gaten om zich met hun wortels in de gaten te nestelen.

Regenwormen zijn voedsel voor vele vogels en dieren
Hun gangenstelsels leveren een belangrijke mogelijkheid voor nuttige roofinsecten zoals loopkevers om zich te verschuilen. Regenwormen staan aan de basis van vele voedselketens en dienen als voedsel voor vele vogels en dieren zoals lijsters, meeuwen, roodborstje, kraai, merel, steenuil, mol, gele, spitsmuizen en das. Dassen bijvoorbeeld verslinden grote hoeveelheden wormen die ze bij vochtig weer of in de dauw betrappen bij de ingang van hun gangen. Maar ook kevers, slakken en platwormen hebben regenwormen op het menu staan.
Regenwormen blijken ook een vervelende bijwerking te hebben!
Uit onderzoek blijkt dat regenwormen door hun activiteit de uitstoot van de twee belangrijke broeikasgassen vanuit de bodem vergroten. Dit is de conclusie van 4 internationale universiteiten waaronder Wageningen. Ze baseren hun conclusie op een analyse van 57 eerder gepubliceerde experimenten die draaiden om regenwormen en hun invloed op de nettoproductie van lachgas en koolzuurgas. Die analyse werd tevens gecombineerd met eigen experimenteel onderzoek.
Bijwerkingen regenwormen
De regenwormen scheiden wormenmest uit na de vertering van het organisch materiaal. Deze darmuitscheiding geeft aan bacteriën en micro-organismen een enorme boost. Dat is positief want daardoor zorgen zij voor een actieve bodem. Maar tegelijk worden specifieke bacteriën gestimuleerd om meer lachgas te produceren dat via het gangenstelsel van de regenwormen gemakkelijk in de atmosfeer kan ontsnappen, voordat het omgezet wordt in het onschadelijke zuurstofgas. Bovendien komt CO2 vrij in de lucht door de afbraak van de organische stof in de bodem. Dit laatste is natuurlijk niet uit te sluiten want omzetting van organisch materiaal moet sowieso gebeuren om voedingsstoffen ter beschikking te krijgen voor planten.
Voorlopige conclusie
Regenwormen zouden de uitstoot van CO2 (koolzuurgas) en N2O (lachgas) vanuit de bodem gemiddeld met 33 en 42 procent verhogen. Voorlopige conclusie want het regenworm-broeikasgasprobleem is nog verre van ontrafeld. Het is aan de wetenschappers om dit verder te onderzoeken.

Wegen de voordelen van regenwormen op tegen de nadelen?
Zeker en vast! Regenwormen zijn gewoon onmisbaar in onze bodem, ze bepalen ons ecosysteem en zijn een volledig natuurlijk fenomeen dus daar valt niet aan te tornen! Het feit dat er CO2 vrij komt door de omzetting van organisch materiaal, is altijd en overal zo. Vanaf het moment dat er vertering van organisch materiaal plaats vindt, wordt CO2 gevormd. De land- en tuinbouw is momenteel een zeer belangrijke uitstoter van lachgas. Met name door de grote aanvoer van drijfmest, stalmest en kunstmest op de velden komt lachgas vrij als het land wordt omgeploegd. Lachgas zou op wereldschaal 7 % van het broeikaseffect kunnen verklaren. Dus de regenwormen zijn zeker niet het enigste probleem!
Wil je meer wormen in de tuingrond?
Gezien regenwormen aan de basis liggen van een vruchtbare bodem, kan je misschien denken dat een handvol wormen op een arme grond gooien de oplossing bij uitstek is. Zo werkt het echter niet! Om ervoor te zorgen dat de wormen overleven, moet er wel voldoende voedsel (organisch materiaal) beschikbaar zijn. Als dat ontbreekt, verhongeren de regenwormen. Hun dode lichaam zou dan wel voor een tijdelijke verrijking van de grond zorgen maar dat is uiteraard niet de bedoeling. Uiteindelijk wordt die grond weer even arm als voorheen. Dus als je echt meer wormen in je grond wil, kies dat verschillende jaren na elkaar voor wormenaarde. Dit geeft je tegelijk wormen en organisch materiaal rijk aan ontelbaar veel sporenelementen, vitaminen en mineralen. Veel voordelen tegelijk!