De buxusmot is een invasieve exoot. Oorspronkelijk komt de buxusmot uit Azië, specifiek uit Japan, Zuid-Korea en China. Vermoedelijk werd deze mot in 2007 geïmporteerd in Duitsland samen met buxusplanten. De buxushaag mot was een aantal jaren een échte plaag in ons land waardoor veel buxusplanten gesneuveld zijn.
Ondertussen is de druk van de ketel: er zijn allerlei middelen tegen buxusmot en de natuurlijke vijanden van de buxusmot zijn inmiddels ook aanwezig. De buxus mot zal nooit meer verdwijnen maar ze is wel goed beheersbaar geworden. We bekijken hier wat je kan doen tegen buxusmot.
Buxusmot
De buxusmot is een grote vlinder met een gemiddelde spanwijdte van 4 cm en een karakteristiek wit-bruin patroon. Vooral de bruine rand aan de zijkanten van het lichaam is een typisch kenmerk. Deze rand is goed zichtbaar wanneer de buxusmot stilzit. De mannelijke en vrouwelijke buxusmotten zien er hetzelfde uit, enkel aan het achterlijf zie je het verschil. Buxusmot vlinders vliegen voornamelijk 's nachts, maar kunnen bij een grote aantasting ook overdag worden gezien.
Buxusmot eitjes herkennen
Een volwassen buxusrups vlinder leeft maar kort, gemiddeld acht dagen. Gedurende die tijd vindt de paring plaats en legt de vrouwelijke buxusmot eitjes op de buxussen. Deze buxusmot eitjes herkennen is niet gemakkelijk, ze zijn maar 3 mm groot. De eitjes van de buxusmot worden doorgaans in cluster van 10 tot 20 eitjes gelegd aan de onderkant of soms op de bovenkant van de buxusblaadjes.
In eerste instantie zijn de eitjes van de buxusmot bleekgeel en in een later stadium worden ze geelgroen van kleur. Net voordat de rupsjes uit de eitjes komen, kun je onder de microscoop de zwarte kopjes van de rupsjes in de eitjes waarnemen.
Rups van buxusmot
De rupsen van de buxusmot hebben een groene kleur met dikke zwarte en dunne witte strepen in de lengterichting van het lichaam. Als de rupsen uit de eitjes komen, dan zijn ze gelig van kleur. Maar kort daarna krijgen ze het typische kleurenpatroon.
De rupsen zijn aanwezig in de buxusplanten:
- Vanaf eind juli tot eind augustus.
- In september en oktober zodat ze zich vervolgens inspinnen in een cocon om te overwinteren.
- De overwinterende rupsen vreten terug verder in april en mei. Vanaf 7°C ontwaken ze uit hun winterslaap.
Buxusmot pop
De pop van een buxusmot is gemiddeld 2 cm lang. Pas gevormd is de pop nog felgroen van kleur met vlekken en strepen zoals de rupsen. Vervolgens wordt de oudere pop bruinachtig. Buxusmot poppen zitten verder in een witte cocon tussen de buxusbladeren. Het gehele popstadium duurt bij de buxusmot ongeveer 14 dagen.
Schade van de buxusmot
Buxusmotten tasten verschillende soorten buxusplanten aan, met Buxus rotundifolia als favoriet in Europa. Ook Buxus microphylla, Buxus sempervirens en Buxus sinica worden vaak aangevallen. In Azië zijn daarnaast andere waardplanten zoals Ilex purpurea, Euonymus japonicus, Euonymus alatus en Pachysandra terminalis ontdekt die ook door de buxusmot worden aangetast.
De rupsen van de buxusmot zijn echte veelvraten, met twee generaties per jaar. Ze beginnen met het afschrapen van de bladeren, wat in het begin nauwelijks opvalt. Naarmate de rupsen groter worden, eten ze grotere stukken van de bladeren, waardoor alleen de nerven overblijven. Je ziet dan vaak uitwerpselen, spinsel en samengesponnen bladeren, waar de rupsen zich verpoppen en overwinteren.
Buxusmot bestrijden
De bestrijding van buxusmot kan op een natuurlijke manier. Op de vraag ‘wanneer buxusmot bestrijden?’ is het antwoord dan ook vrij simpel: heel het seizoen moet je aandacht geven aan de behandeling. Gebruik alle natuurlijke middelen die voorhanden zijn op het juiste tijdstip en je zal de buxusmot kunnen beheersen.
Hoe buxusmot biologische bestrijden? Rootsum heeft een zevental bestrijdingsmiddelen tegen buxusmot voor je op een rij gezet.
Buxusmot val
Een feromoonval buxusmot vangt de buxusmot mannetjes weg uit je omgeving. Minder mannetjes betekent minder bevruchte vrouwtjes en minder eiafleg. Door jaarlijks een buxusmotval op te hangen, ga je de populatie buxusmotten in je omgeving wegvangen en blijven beheersen.
Alles weten over de feromoonval buxusmot?
Aaltjes tegen buxusmot
Aaltjes tegen buxusmot zijn microscopisch kleine rondwormpjes die van nature overal aanwezig zijn. De aaltjes leven samen met specifieke bacteriën die dodelijk zijn voor de larven van de buxusmot. Hier kun je meer lezen over aaltjes en de werking.
Aaltjes tegen buxusmot worden geleverd in een klei substantie. Dit moet opgelost worden in water. Vervolgens gebruik je een drukspuit om de aaltjes op de bladeren te spuiten. De aaltjes die op rupsen terecht komen, dringen via de mond of anus de rups binnen om deze vervolgens bacterieel te vergiftigen.
Voorwaarden om aaltjes toe te passen:
- Enkel toepassen bij valavond, ofwel net voor het donker is, omdat de aaltjes UV-licht niet kunnen verdragen.
- Maak de planten in kwestie voor de behandeling nat zodat de aaltjes de volledige nacht in een vochtige omgeving kunnen werken.
- Het is een contactmiddel: de aaltjes moeten op de rupsen terecht komen.
- Aaltjes tegen buxusmot werken op de jonge rupsen, niet op de grote rupsen en volwassen motten.
- Toepassingsperiode is tussen juli en half augustus en een tweede keer van half tot eind september.
Bacteriepreparaat tegen rupsen
Dit is een middel op basis van bacillus thuringiensis subsp, bacteriepreparaat. Kurstaki bestrijdt de rupsen in alle stadia. Je moet het middel spuiten op de buxusplanten. Als de rupsen vervolgens eten van de bespoten blaadjes, dan sterven ze na enkele dagen.
Trichogramma sluipwespen
Buxusmot eitjes kunnen geparasiteerd worden door Trichogramma sluipwespen. Deze miniscule sluipwespen vinden de eitjes op geur en leggen er hun eigen eitje in. Zo ontwikkelen zich nieuwe sluipwespjes in de eitjes van de buxusmot in plaats van buxusmotrupsen.
De belangrijkste vraag is: wanneer zijn de eitjes gelegd? Dit hangt af van het klimaat. In België, waar het warmer is dan in het Noorden van Nederland, worden de eitjes eerder gelegd.
De buxusmot heeft twee grote vluchtperiodes:
- Begin juni-juli
- Eind augustus tot half-eind oktober
De sluipwespen moeten worden ingezet tussen de eerste vlucht en de opkomst van de eerste generatie rupsen. Bij het begin van de vlucht kan je de sluipwespen bestellen. Twee weken na de eerste dosis moet de behandeling herhaald worden.
Tip van Rootsum: Hang een buxusmotval om de volwassen vlinders weg te vangen. Zo weet je meteen wanneer de eerste buxusmotten uitkomen.
Buxusmot bestrijden met water
Buxusplanten behandelen met een hogedrukreiniger kan er voor zorgen dat rupsen uit de buxusplanten vallen. Het is belangrijk om de gevallen rupsen meteen op te rapen en te verwijderen, anders zullen ze terugkruipen in de planten Buxusmot met de hogedrukreiniger verwijderen is een optie maar niet aan te raden op regelmatige basis, aangezien het ook schade aan de buxusplanten kan veroorzaken. Anderzijds heeft een zachte waterstraal weinig effect op de rupsen van buxusmot.
Heet water (50°C) kan effectief zijn tegen insecten en heeft minder invloed op de planten, maar het is niet zonder risico. Het doodt alle insecten, inclusief nuttige insecten, en heeft een negatieve impact op het bodemleven. Hoewel het soms een optie lijkt, wordt het over het algemeen niet aanbevolen.
Zout water spuiten is eveneens af te raden. Bij herhaald gebruik kan het schadelijk zijn voor het bodemleven en de wortels van de buxusplanten. Buxusplanten houden van kalkrijke grond en zijn gevoelig voor zout. Hoewel het zout de rupsen kan verstoren, zal het de planten zelf eerder beschadigen dan de rupsen doden.
Buxusmot bestrijden met kippen en eenden
Deze methode is zeker te overwegen. Als je kippen hebt, dan kun je ze los laten lopen in de siertuin. Eten je kippen geen rupsen van buxusmot? Voer de rupsen dan enkele dagen samen met graan om hen eraan te laten wennen.
Verder staan Indische loopeenden bekend als echte slakkeneters en eten ze ook gretig de rupsen van buxusmot. Overweeg je loopeenden te kopen om buxusmot biologisch te bestrijden? Kies dan voor mannetjes; die maken minder lawaai én leggen geen eieren. Loopeenden zijn groepsdieren, je moet er dus minstens twee kopen.
Natuurlijke vijand van de buxusmot
Vogels zoals koolmezen, eksters en kauwen zoeken de rupsen van de buxusmot als voedsel voor zichzelf en voor hun jongen. Wil je deze natuurlijke vijanden inzetten? Hang dan in het najaar nestkastjes van koolmezen op in de omgeving van je buxusplanten. Zo maken de vogels in de winter alvast kennis met deze broedplaatsen.
Zorg voor een vogelvriendelijke tuin. De aanwezigheid van vogels is trouwens in alle opzichten goed voor je tuin. Ze staan bovenaan de voedselketen en eten ook bladluizen, andere rupsen, engerlingen en larven van de coloradokever.
Buxusmot bestrijden met azijn
De werking van azijn op buxusmot rupsen is niet wetenschappelijk bewezen. Bovendien is de efficiëntie ervan niet zo duidelijk. Wel is de buxus een sterke plant die tijdelijk een dosis azijn kan verdragen.
Buxusmot bestrijden met dreft
Het gebruik van zeepoplossingen is erg in trek om schadelijke insecten te bestrijden. Gebruik altijd een milde zeep in een dosering van 1 theelepel zeep op 1 liter water. Veelvuldig gebruik is sterk af te raden omdat dit schadelijk is voor de bodem en uiteindelijk maar een beperkt effect heeft op de rupsen.
Buxusmotval
De buxusmotval is een eenvoudig middel dat niet veel van je tijd vraagt en toch een goed resultaat geeft als je het juist toepast.
Hoe werkt een buxusmotval?
De feromoonval buxusmot bestaat uit een plastic funnelval met een feromoon buxusmot welk je bovenaan in het groene kokertje bevestigd. De geur van dit feromoon is identiek aan de sexgeur die de vrouwtjes van de buxusmot uitscheiden om de mannetjes te lokken. De mannelijke buxusmotten worden hierdoor in de val gelokt.
De geur van de val verspreidt zich in de omgeving en gaat op die manier de mannelijke populatie verleiden en vangen. Hoe meer mannetjes worden gevangen, hoe minder kans op bevruchting van de wijfjes. Het is uiteraard geen sluitend systeem. Mannetjes die in de val terechtkomen kunnen eerder al een wijfje bevrucht hebben. Net als alle andere middelen is dit een manier om de populatie buxusmotten beheersbaar te houden.
Hoeveel buxusmot vallen ophangen?
Hang 1 buxusmotval per 20 m2 of per 10 lopende meter buxushaag om de buxus mot weg te vangen. Als je de val alleen wilt gebruiken om te monitoren wanneer de buxusmot bij jou vliegt, dan volstaat 1 val per 200 m2 of per 100 lopende meter buxushaag. Zodra je merkt dat de vlucht begonnen is, kun je na enkele weken aaltjes tegen buxusmot spuiten op de jonge rupsen.
Wanneer de buxusmot val ophangen?
Het is belangrijk dat de feromoonval buxusmot opgehangen wordt vanaf eind mei tot eind oktober, de volledige vluchtperiode van de volwassen buxusmotten. Rootsum adviseert om vanaf half mei de val op te hangen om gelijk vanaf het prille begin de eerste mannetjes te vangen. Vang je de eerste weken geen buxusmot vlinders? Dan weet je zeker dat de vlucht nog niet begonnen is.
Rootsum levert 4 feromonen buxusmot per verpakking die elk 6 weken actief zijn. Dit biedt bescherming voor een volledig seizoen.
Feromoonval buxusmot kopen
Een buxusmotval kopen doe je gemakkelijk en snel bij Rootsum! Wij hebben 30 jaren ervaring in biologische bestrijdingsmiddelen. Hierdoor zijn we vertrouwd met alle soorten feromoonvallen en bieden we altijd verse feromooncapsules.
Vers geproduceerde feromonen buxusmot zijn immers noodzakelijk om een goede werking te garanderen. Daarom worden onze feromonen bewaard in vriezers vanaf het moment van productie tot we ze naar jou verzenden.
Feromonen bewaren
Bewaar je feromonen in de vriezer in een gesloten potje om de feromoongeur maximaal te behouden. Je kan feromonen die je in de vriezer bewaart het jaar van aankoop en het jaar nadien gebruiken. Bewaar een feromoon nooit op kamertemperatuur voor een langere periode, zo verliest het feromoon zijn werkingskracht.
Buxusplant versterken
Het feit dat de buxusplant kaal wordt gevreten is op zich geen probleem. De plant is daarmee niet dood. Bomen en struiken verliezen immers elk jaar hun bladeren en krijgen vervolgens weer nieuwe bladeren. Dit geldt ook voor de buxus. In april-mei en nog eens in augustus krijgen buxusplanten van nature een groeistimulans waardoor ze nieuwe blaadjes ontwikkelen. Een kale buxus kan dus terug volledig groen worden, al duurt dit een hele tijd.
De buxusmot geeft de planten echter niet de kans om te herstellen. De rupsen eten in april-mei, juni-juli en september veel te veel om de buxusplanten op adem te laten komen. Door de juiste beheersmaatregelen te nemen en goede versterkende middelen in te zetten kun je de planten weer sterker en weerbaarder maken.
Juiste beheersmaatregelen
Er bestaat niet één wondermiddel om de buxusmot te bestrijden. Het zijn veel maatregelen samen die ervoor zorgen dat buxusplanten zich kunnen herstellen van de weerkerende aanvallen van de buxusmot rupsen.
- Wanneer buxus snoeien na buxusmot. Snoei in het voorjaar (april-mei) als de rupsen ontwaken uit hun winterslaap en actief beginnen te vreten. Je haalt veel rupsen weg samen met het snoeisel. Voer alles meteen af naar het milieupark.
- Hang een feromoonval buxusmot. Idealiter hang je de hele periode dat de volwassen motten vliegen een buxusmotval met name van half- eind mei tot half oktober.
- Aaltjes tegen buxusmot spuiten. Doe dit niet in het wilde weg maar op het juiste moment. Wanneer moet je spuiten tegen rups van buxusmot? Van eind juli tot half augustus en van half tot eind september.
- Zorg voor natuurlijke vijanden. Plaats koolmeeskastjes of laat je kippen of loopeenden loslopen. Je kunt tussendoor ook handmatig buxusmot rupsen verwijderen, al is dit zeer tijdrovend.
Herstel buxus na buxusmot
Rootsum heeft drie interessante natuurlijke middelen in het assortiment die jouw buxusplanten versterken:
- Lavameel tweewekelijks verstuiven op de buxusplanten.
- VegaN7 vernevelen als plantaardige bladvoeding.
- Oenosan vernevelen als bladvoeding.
Hoe sterker de planten zijn, hoe meer weerstand ze bieden tegen de buxusmot en hoe sneller ze zich kunnen herpakken.
Buxusplanten vervangen
Ben je het beu om zoveel aandacht aan je buxusplanten te besteden? Je kan ze ook vervangen. Japanse hulst (Ilex crenata) wordt als de beste vervanger van beschouwd. Japanse hulst heeft geen last van de buxusmot momenteel, blijft ook groen in de winter en kan gesnoeid worden zoals buxussen. Japanse hulst is - zoals het woord als doet vermoeden - niet inheems in tegenstelling tot buxus.
Nog beter zou het zijn als je in plaats van buxusplanten kies voor inheemse planten. Deze zijn aangepast aan ons klimaat en je verhoogt hiermee de biodiversiteit in je tuin enorm. Meer weten over waarom waarom inheemse planten kiezen en welke inheemse planten kiezen?