Wat zijn emelten?
Een emelt is de larve van de langpootmug en staat in de volksmond ook bekend als glazenwasser of spekkebijter. Je herkent emelten aan hun zwarte tot donkergrijze kleur. Ze zijn langwerpig van vorm, variëren in lengte van ongeveer 2 tot 6 centimeter en hebben een ruwe, leerachtige huid.
Emelten vind je het meest in hoog gras, daar is het immers vochtig. Maar ook gazons en sportvelden kunnen aanzienlijk door emelten geteisterd worden. Zelfs in de moestuin lusten ze een lekker slaatje!
Langpootmuggen hebben een slank lichaam en zeer lange poten. Ze kunnen niet goed vliegen maar kunnen zich laten meevoeren met de wind. Bij windstil weer vliegen de langpootmuggen maar kleine afstanden om zich vervolgens te laten vallen in het gras. De meest voorkomende langpootmug is de weidelangpootmug Tipula paludosa. In 95 % van de gevallen gaat het om deze soort.
Wat eten emelten en langpootmuggen?
Het voedsel van de langpootmug is beperkt. Sommige soorten eten zelfs niets. Anderen voeden zich wat met nectar en plantensappen. Dit veroorzaakt alleszins geen schade aan de planten.
Het voedsel van jonge emelten (larven langpootmug) bestaat in eerste instantie uit afvalstoffen, organisch materiaal dat ze in de bovenste laag van de bodem vinden. Na een tijd vreten ze aan jonge wortels ondergronds en bovengrondse plantendelen die ze ter plaatse vinden. Ze doen dit ’s nachts, ze trekken als het ware de bovengrondse plantendelen in de grond. Emelten blijven eten zolang het niet vriest.
Schade van emelten herkennen
Meestal spreken we over schade die emelten aanrichten aan de wortels van planten. Maar in werkelijkheid veroorzaken ze vooral schade aan stengels en bladeren die net boven of onder de grond zitten. Als de bovengrondse stengeldelen worden aangevreten, begint de plant vaak te rotten.
Emelten hebben een duidelijke voorkeur voor gras en witte klaver. In grasvelden eten ze liever de bladeren dan de wortels. Ze knagen de groene blaadjes af en slepen die mee hun gangetje in. Daar worden ze meteen opgegeten – anders dan bij regenwormen, die liever wachten tot plantenmateriaal begint te rotten.
Emelten in gras of gazon herkennen?
Als je gazon gele plekken vertoont of op bepaalde plekken afsterft, kan je best een spade in de grond steken en kijken wat er aan de wortels vreet. Engerlingen vreten de graswortels kapot terwijl emelten zowel ondergronds als bovengronds het gras eten. Ze trekken het gras in de grond waardoor er snel kale plekken ontstaan.
Emelten in de moestuin herkennen?
In de moestuin kunnen allerlei groenten worden aangetast, zoals aardappel, aardbei, andijvie, bieten, koolsoorten, radijs, sla, spinazie en tuinbonen. Vooral in de eerste jaren nadat een stuk weiland is omgevormd tot moestuin, kan er heel wat schade optreden.
Verschil tussen emelten en engerlingen
Zowel emelten als engerlingen richten schade aan het gazon aan. Vaak verwarren mensen beide larvesoorten, ze zijn nochtans totaal verschillend.
Het verschil tussen engerlingen en emelten kennen?
Bestrijding van emelten met aaltjes
Bij Rootsum kan je C-green aaltjes kopen tegen emelten. Aaltjes of nematoden zijn microscopisch kleine rondwormpjes die in een kleipoeder geleverd worden. Het product moet opgelost worden in water om vervolgens met een gieter of een nematodenspuit. te verspreiden over de aangetaste grond.
De aaltjes dringen de emelten binnen via natuurlijke lichaamsopeningen zoals mond en anus. De aaltjes gaan in het darmkanaal van de emelten bacteriën uitscheiden die de emelten ziek maken en afdoden.
Aaltjes bestrijden de jonge emelten (L1 en L2) die zich in het najaar in de grond bevinden maar niet de grote emelten (L3 en L4) die in het voorjaar zichtbaar zijn. Grote emelten zijn noch chemisch, noch biologisch te bestrijden. Je moet ze dus laten verpoppen.
De bestrijding van engerlingen en emelten gebeurt met verschillende aaltjes. Emelten met C-green en engerlingen met B-green. Wil je meer lezen over aaltjes.
Wanneer emelten bestrijden met aaltjes?
De bestrijding van emelten met aaltjes moet gebeuren tussen begin september en eind oktober. Op dat moment zijn de larven uit de eitjes gekomen en nog klein waardoor ze erg vatbaar zijn voor aaltjes.
In april merken de meeste mensen de schade aan hun gazon. Deze wordt veroorzaakt door de emelten die het jaar voordien in het najaar uit de eitjes kwamen en al die tijd gegeten hebben. Op dat moment zijn de emelten al 4 cm en kunnen ze niet meer met aaltjes bestreden worden.
Aaltjes kopen tegen emelten
C-green, aaltjes tegen emelten kan je online bestellen en kopen via www.rootsum.nl of www.rootsum.be. We zijn bijna 30 jaren actief in de sector van biologische bestrijding. Heb je nog vragen omtrent ons product, twijfel niet om ons te contacteren.
We verzenden dagelijks met onze koerierdiensten waardoor je bestelling meestal de volgende dag bij jouw thuis wordt geleverd. Vanaf 50 euro is er trouwens gratis verzending.
Andere tips om emelten te bestrijden
Heb je grote emelten in je gazon, dan kan je deze voor een deel wegvangen met de zwarte zeilmethode.
De zwarte zeilmethode
De zwarte zeilmethode is effectief in het voorjaar. Gebruik een zwarte plastiek of groot dekzeil. Leg dit over het gazon of andere aangetaste plaatsen zoals de moestuin. Door vochtige omstandigheden te creeëren onder de plastic, komen de emelten naar boven en ’s morgens kan je opvegen en verwijderen. Hierbij de verschillende stappen:
- Zet ’s avonds het gazon erg nat.
- Trek vervolgens een zwarte plastiek of dekzeil over het gazon.
- Leg de plastiek of het dekzeil vast aan de zijkanten zodat het niet kan weg waaien.
- Haal ’s ochtends de plastiek of het zeil eraf.
- Veeg de emelten samen en ruim ze op.
- Herhaal dit 4 tot 10 dagen na elkaar. Hoe zwaarder je aantasting, hoe langer je dit moet volhouden.
Waarom zitten er emelten op mijn terras?
Het kan gebeuren dat je opeens honderden emelten over je terras ziet kruipen. Ze zijn dan uit het gazon gekomen. Bij zware regenval komen emelten vaak naar de oppervlakte, waardoor je onverwachts met deze bezoekers geconfronteerd kunt worden.
Als je emelten op je terras aantreft, is dat een teken dat er zich een grote populatie in de bodem bevindt. Wanneer het te vol wordt ondergronds, beginnen ze elkaar op te eten. Om dat te voorkomen, trekken ze naar het terras, waar ze meer afstand van elkaar kunnen houden.
Je kunt de emelten het best bij elkaar vegen, in een plastic zak doen en vervolgens invriezen. Dat is de meest diervriendelijke manier om ze te doden. In het najaar pas je dan C-green toe op je gazon. Dan zijn er weer jonge emelten aanwezig.
Emelten bestrijden met knoflook
Het bestrijden van emelten met knoflook is geen wetenschappelijk bewezen methode. Hoewel knoflook een sterke geur heeft die sommige plagen kan afweren, is er geen bewijs dat knoflookemulsies of -extracten emelten effectief bestrijden.
Wat wel werkt, zijn aaltjes, goed grasbeheer en de biodiversiteit in je tuin bevorderen zodat je meer vogels en kleine zoogdieren aantrekt.
Hoe emelten voorkomen?
- Zorg voor een sterk en gezond gazon: dit kan met wormenmest en Oenosan. Langpootmuggen verkiezen immers grasvelden die niet te vast van structuur zijn.
- Eitjes worden het liefst afgezet in vochtige grond. Woon je in een vochtig gebied, overweeg om je grond te draineren.
- Houd tijdens de periode van eiafleg de grasvelden extra kort. Dit is tussen half augustus tot half oktober. Langpootmuggen zullen minder snel eitjes afleggen in kort gras.
- Laat geen tuinverlichting branden op de momenten van eiafleg. Volwassen langpootmuggen worden aangetrokken door licht.
- Voorkom mosgroei in dakgoten en platte daken. De langpootmug legt daar graag haar eitjes af.
- Zaai geen groenbemesters in je moestuin want dat is voor de langpootmug een ideale omgeving om eitjes af te leggen.
Natuurlijke vijanden van emelten
Naast de biologische bestrijding met aaltjes, zijn vogels en mollen belangrijke natuurlijke vijanden van emelten. Richt je tuin biodivers in en streef naar een natuurlijk evenwicht tussen nuttige en schadelijke insecten.
TIP: meer weten over hoe je je tuin biodivers kan inrichten? Schrijf je in voor één van onze jaartrajecten. Je kiest je tuintype en ontvangt gedurende een jaar om de twee weken advies op maat om een biodiverse tuin te creëren.
Levenscyclus van de langpootmug
We bespreken hier de levenscyclus van Tipula paludosa, de langpootmugsoort die voor 95 % voorkomt in gazons en weilanden.
Eitjes van de langpootmug
De langpootmug legt haar eitjes het liefst in gras af, vooral daar waar al onkruiden staan omdat dit een minder vaste structuur geeft dan gezonde graszoden.
De eiafleg gebeurt tussen half augustus en begin oktober. Er worden ongeveer 400-500 eitjes per langpootmug afgelegd, in kleine groepjes (max 6 per plek). De kleur van de eieren is metaalachtig glanzend zwart. Na 3 tot 14 dagen kruipen de jonge larven uit de eieren.
Larven van de langpootmug
In eerste instantie zijn de larven wit maar dit verandert naar grauwgrijs zo vlug ze voedsel opnemen. De darminhoud bepaalt de kleur van de larve. Na een maand zijn de emelten ongeveer 1 cm groot. Dan vervellen ze naar larvestadium 2. De larvale stadia 1 en 2 zijn het best te bestrijden met C-green, aaltjes tegen emelten.
Ze overwinteren in het tweede of derde larvale stadium naargelang de temperatuur van de herfst en winter. Ze zijn niet gevoelig voor vorst maar wel voor droogte, zeker in de eerste larvale stadia. Ook in de winter blijven emelten zich voeden. Ze kunnen tot -10 °C overleven.
In het voorjaar groeien de emelten verder uit tot het vierde larvestadium. Dan doen ze het meeste schade aan de wortels en planten en worden ze ook het meest opgemerkt.
Emelten verpoppen tot langpootmug
Begin mei zijn de emelten volgroeid en gaan ze verpoppen. De verpopping heeft plaats tussen mei en augustus. Poppen doen geen schade aan het gewas. Een pop is max. 3 cm groot en tussen 3 en 5 cm dik.
In de zomer verschijnen de volwassen langpootmuggen die opnieuw eitjes gaan afleggen. Volwassen langpootmuggen leven maximum drie weken.