De palmmot (Paysandisia archon) komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. In Europa heeft de palmmot recent haar verontrustende intrede gemaakt, o.a. in Zuid-Frankrijk , Noord-Spanje en Italië, met fatale schade aan palmachtigen. Deze palmmot kan zich snel verspreiden in andere mediterrane gebieden.
Hoe ziet de palmmot eruit?
De volwassen motten zijn prachtig en indrukwekkend groot. Ze hebben een spanwijdte van ongeveer 10 cm. De voorvleugels zijn groenbruin en bruin gestreept. De achtervleugels zijn oranjerood met een zwarte, dwarse brede band die onderbroken wordt met een 6-tal witte vlekjes. De vrouwtjes zijn groter dan de mannetjes en hebben een opvallende legboor. De antennen zijn club-vormig.
De eitjes zijn spoelvormig en roze-bruin. Ze zijn gemiddeld 5 mm lang en 1.5 mm breed. De larven zien eruit als roze-witte maden met een bruin hoofdschild. Naarmate ze groeien, vervaagt de roze kleur. Een volgroeide larve is gemiddeld 9 cm lang, 1.5 cm breed en het hoofdschild meet 8 mm. Voordat de larven gaan verpoppen, maken ze een spoelvormige cocon uit palmboomvezels. Deze cocons zijn gemiddeld 6 cm lang en 2 cm breed. De poppen zijn roodbruin en zijn gemiddeld 5 cm lang.
Wanneer vliegt de palmmot?
De vluchtperiode van de palmmot is van half mei tot september, met een piek in juni en juli. In tegenstelling tot andere motten, vliegt de palmmot overdag.
Biologie van de palmmot
De eitjes worden gelegd op de palmvezels dichtbij de palmkroon. Gemiddeld legt een vrouwtje ongeveer 140 eitjes. De larven ontluiken na 2-3 weken. Op zoek naar voedsel en dekking, boren de larven zich in de palmstam. De palmmot overwintert als larve, soms tot tweemaal toe, waardoor deze periode 10 (eenjarige cyclus) tot 18 maanden (tweejarige cyclus) kan aanhouden. In die tijd ondergaan ze 9 larvenstadia.
Daarna verpoppen de larven. Het voorpopstadium neemt ongeveer 2.5 weken in beslag. In deze fase wordt de cocon aangemaakt. Het popstadium duurt 1.5 tot 2.5 maanden. Cocons zijn terug te vinden tussen half maart en begin september.
De totale levenscyclus van de palmmot Paysandisia archon is ca. 13 maanden bij een eenjarige cyclus en 22.5 maanden bij een tweejarige cyclus.
Schade van de palmmot
De schade veroorzaakt door de palmmot larven is gemakkelijk te herkennen. Gewoonlijk treft men zaagmeel aan op de palmkroon of stam. Aan de bladeren is geknaagd en ze vertonen perforaties. Inwendig in de stam zijn er galerijen gevormd. Men kan ook een afwijkende ontwikkeling van de bladknoppen waarnemen, alsook gedraaide stammen. Aangetaste palmbomen verdrogen en verwelken snel.
Palmmot bestrijden
Carpo-care wordt gebruikt om de larven van de palmmot te bestrijden. Carpo-care bevat insectparasiterende aaltjes Steinernema carpocapsae. Wanneer de aaltjes op de palmkronen verspoten worden, gaan ze actief op zoek naar de larven. Ze dringen de larven binnen via lichaamsopeningen zoals de mond en scheiden bacteriën uit, waarmee ze in symbiose leven. Deze bacteriën produceren een toxine waarvan de larve sterft. Deze bacteriën zetten de lichaamsinhoud van de larve om in verteerbare componenten voor de aaltjes.
Wanneer en hoe aaltjes tegen palmmot gebruiken?
De volledige palmboom moet eerst goed nat worden gespoten. Vervolgens sproei je de aaltjes direct in de palmkroon en over de palmstam. Dit alles gebeurt bij valavond gezien aaltjes geen UV-licht verdragen.
(2)voor Phoenix spp.
(3)voor kleinere palmbomen (bv. Trachycarpus spp., Chamaerops spp., etc.)