Wereldwijd zijn meer dan 1700 soorten schildluizen bekend, waarvan 10% als plaaginsect kan worden beschouwd. Schildluis komt minder algemeen voor dan wolluis en dopluis maar kunnen een even hardnekkige plaag vormen.
Hoe schildluizen herkennen?
Schildluis komt zowel binnen als buiten op planten voor. Ze variëren in grootte tussen 1 en 3 millimeter. De vorm van het schild varieert van soort tot soort en soms tussen de geslachten binnen een soort.
De luizen scheiden een hard schild over het lichaam uit, maar zitten niet aan het schildje vast, dit in tegenstelling tot dopluizen. Het vrouwelijke insect onder het schild is opvallend geel tot oranjegeel van kleur.
Schade van schildluis
Je merkt schildluis op een plant doordat de bladeren gele, soms rode of bruine vlekken krijgen. Dit komt omdat de schildluis een gif injecteert in de plant.
Ondanks dat schildluizen ook plantensappen zuigen, scheiden ze geen honingdauw uit. De planten worden dus niet kleverig.
Bij zware aantasting kunnen bladeren en stengels verwelken en de planten afsterven.
Levenscyclus van schildluis
Na paring leggen de vrouwtjes gemiddeld tussen 20 en 400 eitjes af onder hun schild. Bij sommige soorten schildluis worden de jongen levend gebaard zoals bij bladluizen.
De jonge larven die onder het schild uitkruipen verspreiden zich over de plant om zich een plekje te zoeken om zich vast te zuigen. Dit noemt men crawlers. Eenmaal zich vastgezogen, vormen ze een schild. De crawlers kunnen met de luchtstroom verspreid worden.
Onder de 12°C kunnen de eitjes niet uitkomen en boven de 43°C treedt er sterfte op van de crawlers.
In kassen kunnen 5 tot 6 generaties per jaar voorkomen, buiten in onze gebieden beperkt het zich tot 1 generatie per jaar.
Schildluis bestrijden
Schildluis is hardnekkig en kan niet gemakkelijk worden bestreden
Opties:
- Bij een beperkte aantasting kan je de schildluizen wegnemen met een vochtig doekje met spiritus of alcohol
- Besmette plantendelen wegsnoeien en vernietigen. Zowel buitenplanten als kamerplanten kan je terugsnoeien tot op het gezonde hout. Ze zullen terug uitlopen.
- Bij een zware aantasting buiten, de plant verwijderen en pas het volgend seizoen een nieuwe plant zetten.
- Chrysopa larven uitzetten op het moment dat de jonge nimfen (crawlers) migreren van de kommaschildluis. Dit gebeurt in mei.
Soorten schildluis
Kommaschildluis (Lepidosaphes ulmi)
Men herkent deze schildluis aan haar kommavormige schildjes. Ze vestigen zich op takken van bomen en vruchten. Ze zijn maar 4 mm lang.
Naast bos- en sierplanten worden ook fruitbomen zoals appel, peer, perzik, moerbei en pruim getroffen.
Diaspis schildluis (Diaspis boisduvalii)
Deze schildluis kent twee verschijningsvormen: wit-grijze ovale schildjes met een lichtbruine kern (de vrouwtjes en jonge mannelijke nimfen) en wollige langgerekte cocons bedekt met een poederachtig was (de oudere mannelijke nimfen en poppen). Het vrouwelijk insect onder de schild is geel tot oranje van kleur. De mannetjes clusteren samen en vormen een wollige massa. Hierdoor kan het verward worden met wollige dopluis.
Deze schildluis wordt het meeste op orchidee en palm aangetroffen maar komt ook op andere kamerplanten voor.
Oleander schildluis (Aspidiotus nerii)
De kleur van de schildjes is wit tot licht grijs. De schildjes zijn dun, plat en cirkelvormig met een gele top. De schildjes doen denken aan kleine gebakken eitjes. Het lichaam onder het schildje is geel en ook de migrerende nimfen zijn geel van kleur.
Veel kamerplanten kunnen worden getroffen zoals orchideeën, palmbomen, dracaena maar ook buitenplanten zoals olijfbomen, citrusbomen, oleander, rododendron en hedera.
Unaspis Euonymi
De vrouwtjes zijn bruin en nap-vormig; ze zitten vooral op de takken. De mannetjes zijn veel kleiner en leven onder de bladeren en op de takken. Ze zitten onder een langgerekt wit schildje dat drie lengte-richels heeft waardoor het van ver op wollige dopluis lijkt.
Deze schildluis is een invasieve soort in Europa en komt op veel bomen en struiken buiten. Ze is vooral bekend omwille van haar schade aan Euonymus Japonicus. Aan de bovenkant van de bladeren zijn veel gele vlekken waarneembaar.